Umunyamuziki Nyarwanda King James ari gusaba urubyiruko kuba ingabo z’ukuri mu kurwanya ipfobya n’ihakana rya Jenoside mu Rwanda

Mu gihe u Rwanda rwibuka ku nshuro ya 31 Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, umuhanzi ukunzwe na benshi mu Rwanda no mu karere kibiyaga bigari witwa King James, yasabye urubyiruko n’abandi bakoresha imbuga nkoranyambaga gukoresha amahirwe bafite mu kurwanya ipfobya n’ihakana rya Jenoside ya korewe Abatutsi Mata 1994, ahubwo bakaba intumwa z’ukuri n’abashinzwe gusigasira amateka. Buri mwaka, mu kwezi kwa Mata, u Rwanda n’abanyarwanda bibuka Jenoside yakorewe Abatutsi. Ibi bikorwa byo kwibuka bihuriza hamwe inzego zitandukanye z’abaturage n’abayobozi, kandi bigashyira imbere ukuri, ubumwe, n’ubwiyunge. King James, umwe mu bahanzi bakunzwe n’urubyiruko, yavuze ko icyumweru cy’icyunamo n’igihe cyo kwibuka bikwiye kuba umwanya wo kurushaho guharanira ko amateka nyayo atibagirana kandi ateshwe agaciro.
Umuhanzi w’Umunyarwanda

Umuhanzi w'Umunyarwanda | Ifoto: African Library Songs

Mu kiganiro yagiranye n’ikinyamakuru InyaRwanda, King James yasobanuye ko mu gihe hari abantu bakigaragaza imyumvire ipfobya cyangwa ihakana Jenoside, urubyiruko rudakwiye guceceka. Yagize ati: “Hari abapfobya ndetse bahakana Jenoside yakorewe Abatutsi. Ndasaba urubyiruko kudaceceka. Twese dufite inshingano zo guhashya ingengabitekerezo ya Jenoside.” Uyu muhanzi yagaragaje ko urubyiruko rufite amahirwe adasanzwe yo kugira uruhare mu gusigasira amateka y’igihugu binyuze mu ikoreshwa ry’ikoranabuhanga. Yagize ati: “Imbuga nkoranyambaga ni inzira ikomeye ituma twageza ku bandi ukuri, tugashishikariza gusoma amateka, gusura inzibutso, no gutekereza ku cyerekezo cy’igihugu cyacu.” King James yasabye urubyiruko kumenya amateka y’igihugu cyabo, kuko kumenya ukuri nyako ari byo bituma umuntu adashukwa n’abashaka kuyayobya. Yavuze ko kuba bafite uburyo bwinshi bwo kubona amakuru ndetse n’ubumenyi, bitabaha uburenganzira bwo kwirengagiza amateka ahubwo bibongerera inshingano zo kuyamenya no kuyasigasira. Yakomeje avuga ko urubyiruko rutagomba gukoresha imbuga nkoranyambaga mu gusetsa cyangwa gusakaza ibintu bidafite umumaro gusa, ahubwo bikwiye kuba urubuga rwo kwigisha, gusangira ubumenyi, no guhangana n’ibitekerezo bihabanye n’ukuri ku mateka y’u Rwanda. Ati: “Ijwi ry’umuhanzi, cyangwa iry’umuntu ufite abamukurikirana benshi, rishobora kugera kure cyane. Ni inshingano yacu gukoresha ayo mahirwe mu nyungu rusange. Iyo ducecekeye abahakana Jenoside, tuba tubahaye icyuho.” King James asanga igikorwa cyo kwibuka kigomba guhinduka umuco udasigana n’ibihe. Mu magambo ye, yemeza ko igihe cyose hari abasigaye bafite ubuhamya, biba ari iby’igiciro ko ukuri kugaragazwa kandi kugasigasirwa. Avuga ko n’ubwo hari abari baravutse nyuma ya Jenoside, batagomba kuyifata nk’amateka y’abandi. “Kwibuka si iby’abantu bacitse ku icumu gusa. Si iby’abari bakuru gusa. Ni inshingano y’abanyarwanda bose, by’umwihariko abakiri bato bafite ubushobozi bwo kwandika amateka mashya yubakiye ku kuri,” yavuze. Yagaragaje ko hari abashaka kwigisha abana amateka ya Jenoside binyuze mu kuyapfobya cyangwa kuyayobya, bityo urubyiruko rufite inshingano yo guhagarara rutikanga. Ati: “Iyo ufite ukuri, uba ufite intwaro ikomeye. Niba ufite icyo uzi, wifashishe iyo bumenyi mu kurwanya ikinyoma.” King James yavuze ko n’ubwo abahanzi bakunze kwitabira ibikorwa byo kwibuka, bitagomba kurangirira mu birori cyangwa mu ndirimbo zonyine, ahubwo bagomba kugera no mu bindi bikorwa bigaragara nk’ibigamije uburezi no guteza imbere ukuri. Yagize ati: “Twifuza kubona urubyiruko rutinyuka kubaza ibibazo, rukandika, rukora ibiganiro, rukanatangira imishinga ifasha mu gusigasira amateka yacu. Uwo niwo musanzu ukenewe muri iki gihe.” Uyu muhanzi yibukije ko kwibuka bigomba kujyana no guhindura imyumvire, kurwanya ivangura, n’irondabwoko rikigaragara ahantu hamwe na hamwe. Yavuze ko niba dushaka u Rwanda rw’ejo ruzira amacakubiri, tugomba gutangira none kwigisha abana gukunda igihugu, guharanira ukuri, no kubaha ubuzima bw’abandi.
Umuhanzi w’Umunyarwanda

Umuhanzi w'Umunyarwanda | Ifoto: African Library Songs

Mu gKwibuka 31: King James asaba urubyiruko kuba ingabo z’ukuri mu kurwanya ipfobya n’ihakana rya Jenoside Mu gihe u Rwanda rwibuka ku nshuro ya 31 Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, umuhanzi ukunzwe na benshi, King James, yasabye urubyiruko n’abandi bakoresha imbuga nkoranyambaga gukoresha amahirwe bafite mu kurwanya ipfobya n’ihakana rya Jenoside, ahubwo bakaba intumwa z’ukuri n’abashinzwe gusigasira amateka. Buri mwaka, mu kwezi kwa Mata, u Rwanda n’abanyarwanda bibuka Jenoside yakorewe Abatutsi. Ibi bikorwa byo kwibuka bihuriza hamwe inzego zitandukanye z’abaturage n’abayobozi, kandi bigashyira imbere ukuri, ubumwe, n’ubwiyunge. King James, umwe mu bahanzi bakunzwe n’urubyiruko, yavuze ko icyumweru cy’icyunamo n’igihe cyo kwibuka bikwiye kuba umwanya wo kurushaho guharanira ko amateka nyayo atibagirana kandi ateswa agaciro. Mu kiganiro yagiranye n’ikinyamakuru InyaRwanda, King James yasobanuye ko mu gihe hari abantu bakigaragaza imyumvire ipfobya cyangwa ihakana Jenoside, urubyiruko rudakwiye guceceka. Yagize ati: “Hari abapfobya ndetse bahakana Jenoside yakorewe Abatutsi. Ndasaba urubyiruko kudaceceka. Twese dufite inshingano zo guhashya ingengabitekerezo ya Jenoside.” Uyu muhanzi yagaragaje ko urubyiruko rufite amahirwe adasanzwe yo kugira uruhare mu gusigasira amateka y’igihugu binyuze mu ikoreshwa ry’ikoranabuhanga. Yagize ati: “Imbuga nkoranyambaga ni inzira ikomeye ituma twageza ku bandi ukuri, tugashishikariza gusoma amateka, gusura inzibutso, no gutekereza ku cyerekezo cy’igihugu cyacu.” King James yasabye urubyiruko kumenya amateka y’igihugu cyabo, kuko kumenya ukuri nyako ari byo bituma umuntu adashukwa n’abashaka kuyayobya. Yavuze ko kuba bafite uburyo bwinshi bwo kubona amakuru ndetse n’ubumenyi, bitabaha uburenganzira bwo kwirengagiza amateka ahubwo bibongerera inshingano zo kuyamenya no kuyasigasira. Yakomeje avuga ko urubyiruko rutagomba gukoresha imbuga nkoranyambaga mu gusetsa cyangwa gusakaza ibintu bidafite umumaro gusa, ahubwo bikwiye kuba urubuga rwo kwigisha, gusangira ubumenyi, no guhangana n’ibitekerezo bihabanye n’ukuri ku mateka y’u Rwanda. Ati: “Ijwi ry’umuhanzi, cyangwa iry’umuntu ufite abamukurikirana benshi, rishobora kugera kure cyane. Ni inshingano yacu gukoresha ayo mahirwe mu nyungu rusange. Iyo ducecekeye abahakana Jenoside, tuba tubahaye icyuho.” King James asanga igikorwa cyo kwibuka kigomba guhinduka umuco udasigana n’ibihe. Mu magambo ye, yemeza ko igihe cyose hari abasigaye bafite ubuhamya, biba ari iby’igiciro ko ukuri kugaragazwa kandi kugasigasirwa. Avuga ko n’ubwo hari abari baravutse nyuma ya Jenoside, batagomba kuyifata nk’amateka y’abandi. “Kwibuka si iby’abantu bacitse ku icumu gusa. Si iby’abari bakuru gusa. Ni inshingano y’abanyarwanda bose, by’umwihariko abakiri bato bafite ubushobozi bwo kwandika amateka mashya yubakiye ku kuri,” yavuze. Yagaragaje ko hari abashaka kwigisha abana amateka ya Jenoside binyuze mu kuyapfobya cyangwa kuyayobya, bityo urubyiruko rufite inshingano yo guhagarara rutikanga. Ati: “Iyo ufite ukuri, uba ufite intwaro ikomeye. Niba ufite icyo uzi, wifashishe iyo bumenyi mu kurwanya ikinyoma.” King James yavuze ko n’ubwo abahanzi bakunze kwitabira ibikorwa byo kwibuka, bitagomba kurangirira mu birori cyangwa mu ndirimbo zonyine, ahubwo bagomba kugera no mu bindi bikorwa bigaragara nk’ibigamije uburezi no guteza imbere ukuri. Yagize ati: “Twifuza kubona urubyiruko rutinyuka kubaza ibibazo, rukandika, rukora ibiganiro, rukanatangira imishinga ifasha mu gusigasira amateka yacu. Uwo niwo musanzu ukenewe muri iki gihe.” Uyu muhanzi yibukije ko kwibuka bigomba kujyana no guhindura imyumvire, kurwanya ivangura, n’irondabwoko rikigaragara ahantu hamwe na hamwe. Yavuze ko niba dushaka u Rwanda rw’ejo ruzira amacakubiri, tugomba gutangira none kwigisha abana gukunda igihugu, guharanira ukuri, no kubaha ubuzima bw’abandi. Mu gusoza, King James yasabye buri wese, cyane cyane abahanzi n’abakoresha murandasi, kumva ko bafite uruhare rufatika mu guhindura ejo hazaza. Yagize ati: “Tugomba kubaka igihugu kidashingiye ku kinyoma, ahubwo gishingiye ku kuri, ku bumwe no ku rukundo. Kwibuka ni ukubaho uharanira ko bitazongera ukundi.” usoza, King James yasabye buri wese, cyane cyane abahanzi n’abakoresha murandasi, kumva ko bafite uruhare rufatika mu guhindura ejo hazaza. Yagize ati: “Tugomba kubaka igihugu kidashingiye ku kinyoma, ahubwo gishingiye ku kuri, ku bumwe no ku rukundo. Kwibuka ni ukubaho uharanira ko bitazongera ukundi.”

Post a Comment

0 Comments