Abacitse ku icumu rya Jenoside yakorewe Abatutsi bashyize hanze impungenge zabo ku ruhande u Bwongereza bufashe mu bibazo bya RDC

Abanyarwanda bacitse ku icumu baba mu Bwongereza bandikiye Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga w’icyo gihugu bamagana imyifatire mibi y’u Bwongereza mu kibazo cy’umutekano muke muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo, bibutsa uko amahanga yirengagije Jenoside mu 1994.
Jenoside yakorewe Abatutsi, Abarokotse, u Bwongereza, RDC, David Lammy, uruhare rw’amahanga, umutekano mu Burasirazuba bwa Congo, FPR Inkotanyi, u Rwanda, impunzi z’abajenosideri Abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi batuye mu Bwongereza basohoye ibaruwa ifunguye yandikiwe Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga w’icyo gihugu, David Lammy, igaragaza impungenge n’agahinda batewe n’imyitwarire y’u Bwongereza ku kibazo cy’umutekano muke mu Burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC). Basabye ko icyo gihugu cyasubiramo uruhande gifashe, bashingira ku mateka y’aka karere n’uruhare amahanga yagize mu kurushaho gukomeretsa u Rwanda mu gihe cya Jenoside yakorewe Abatutsi. Mu ibaruwa ifunguye, aba Banyarwanda bacitse ku icumu bavuze ko banyuzwe n’agahinda bitewe n’ukuntu igihugu cyabo cyakomeje kwirwanaho mu mateka y’inzangano zakomeje kwirengagizwa n’amahanga, cyane cyane n’u Bwongereza. Bashimangiye ko guhera mu 1990 kugeza mu 1994, habayeho uburangare bw’Umuryango w’Abibumbye n’ibihugu by’ibihangange, harimo n’u Bwongereza, batigeze bita ku bimenyetso byari bigaragaza umugambi wa Jenoside. Bavuze bati: “Abateguye Jenoside yakorewe Abatutsi mu Rwanda batewe imbaraga no kutita ku bikorwa by’ivangura byakorwaga ku rwego mpuzamahanga, banzura ko bashobora kwica miliyoni y’Abatutsi.” Iyi baruwa igaragaza ko Jenoside yatewe inkunga n’ukutagira icyo amahanga akora mu kuyikumira, ahubwo agasaba ko Ingabo za FPR Inkotanyi zihagarika imirwano mu gihe zashakaga guhagarika ubwicanyi. Baravuga bati: “Ni ibyo gushimirwa kuba FPR yarirengagije ibyo Akanama ka Loni k’Umutekano kasabaga ikadukiza.” Bavuze ko nyuma ya Jenoside, abayigizemo uruhare bahungiye mu bihugu byinshi birimo n’u Bwongereza aho bakomeje guhabwa ubuhungiro ndetse bamwe muri bo banakomeje ibikorwa byo guhakana Jenoside no kubiba ingengabitekerezo yayo. Abarokotse Jenoside bongeyeho ko bakomeje kubona amahanga n’u Bwongereza by’umwihariko bihengamiye mu myanzuro ku bibazo biri muri Congo, aho hari umubare munini w’abajenosideri bahungiyeyo bagakomeza ibikorwa byo guhungabanya umutekano w’u Rwanda no guteza imvururu mu Burasirazuba bwa RDC. Iyi baruwa yagaragaje ko impunzi z’abanyarwanda zihungiye muri Congo zarimo abayobozi n’abakoze Jenoside, bashinze imitwe yitwara gisirikare nka FDLR, bagamije guhungabanya u Rwanda. Aba barokotse bavuga ko u Bwongereza bukwiye kugira ubushishozi mu gufata imyanzuro kuri icyo kibazo, butitaye gusa ku ruhande rumwe rw’amateka cyangwa impamvu za politiki, ahubwo bukareba amateka maremare agaragaza isano iri hagati y’u Rwanda na Congo. Bagize bati: “Umutekano wo mu Burasirazuba bwa Congo ntuzabonerwa igisubizo igihe cyose hakomeza kwirengagizwa ko hari imitwe ifite imigambi mibi yo gusubiza u Rwanda mu bihe by’icuraburindi.” Ibaruwa yerekana ko kuba u Bwongereza butarigeze butanga ubutabera cyangwa ngo bwimure abakekwaho uruhare muri Jenoside baba ku butaka bwabwo, ari ikimenyetso cy’uko hakiri icyuho mu mitekerereze y’icyo gihugu ku mateka ya Jenoside n’ingaruka zayo. Abarokotse Jenoside batuye mu Bwongereza bamaganye imyumvire iciriritse ku bibazo by’akarere k’Ibiyaga Bigari, basaba ko u Bwongereza bwahindura uburyo bwitwaramo mu bibazo bya Congo bugashingira ku kuri n’amateka. Basabye kandi ko ibyo gihugu cyaha agaciro amateka y’abarokotse Jenoside aho kuyashyira ku ruhande rw’imigambi ya politiki igamije inyungu z’ibihugu binini. Basabye kwirinda guha ijambo n’ubuhungiro abayobozi b’imitwe ishinjwa ibikorwa by’iterabwoba n’iyicwa ry’abaturage mu Rwanda no muri Congo. Iyi baruwa igaragarije amahanga ko igihe kirageze ngo hagire igikorwa gifatika cyo guharanira ubutabera, amahoro arambye no kurandura imizi y’ingengabitekerezo ya Jenoside hose yaba ikirangwa.

Post a Comment

0 Comments