Imvura y’Umuvumbi yahitanye ubuzima, isenya inzu 27 i Kigali

Abantu babiri bitabye Imana, inzu 27 zisenyuka, imihanda irafungwa by’agateganyo—ibi ni bimwe mu byasizwe n’imvura idasanzwe yaguye mu Mujyi wa Kigali mu minsi itatu gusa. Nubwo Ikigo cy’Igihugu gishinzwe Ubuteganyagihe (Meteo Rwanda) cyari cyaburiye abaturage, ingaruka zayo zaragaragaye kandi zari mbi ku mibereho y’abatuye umurwa mukuru. Mu gihe u Rwanda rukomeje kwinjira mu gihe cy’imvura, Umujyi wa Kigali wagezweho n’ibiza bikomeye byatewe n’imvura y’umuvumbi yaguye kuva ku wa 10 kugeza ku wa 13 Mata 2025. Iyo mvura yateje ibibazo bikomeye birimo urupfu rw’abantu babiri, gusenyuka kw’amazu 27, no gufungwa kw’imihanda imwe n’imwe. Ibi bibazo byagaragaye n’ubwo hari hatanzwe impuruza hakiri kare n’inzego zishinzwe ubuteganyagihe.
Ku wa 11 Mata 2025, Meteo Rwanda yanyujije ubutumwa ku mbuga nkoranyambaga bugaragaza ko hari hitezwe imvura nyinshi izagera hagati ya milimetero 25 na 60 mu bice byinshi by’igihugu, cyane cyane mu Mujyi wa Kigali n’uturere two mu burasirazuba. Mu butumwa bwabo, bagaragaje ko iyo mvura ishobora gutera inkangu, imyuzure, gusenyuka kw’inzu, n’inkuba. Iryo tangazo ryari rishingiye ku bushakashatsi bwimbitse bwakorewe ku rwego mpuzamahanga, bugaragaza ko icyo gihe cyihariye cy’ikirere cyari kitezwe kugira ingaruka ku buryo imvura igwa mu karere u Rwanda ruherereyemo.
Mu kiganiro yagiranye n’itangazamakuru, Umuyobozi w’Umujyi wa Kigali, Dusengiyumva Samuel, yagaragaje ko iyi mvura yaguye mu buryo budasanzwe, itunguranye n’ubwo hari impuruza. Yagize ati: “Imvura yaguye hagati ya tariki ya 10 na 13 Mata yateje ibiza bikomeye. Tumaze kubona abantu babiri bahitanywe na yo, inzu 27 zarasenyutse, ndetse hari n’imihanda yafunzwe by’agateganyo.” Yakomeje agira ati: “Turakomeza gukorana n’abaturage kugira ngo abatuye ahantu hashyira ubuzima bwabo mu kaga bimuke, kandi tubashakire ibisubizo birambye. Twongera gushishikariza abantu kwirinda kwegera inzira z’amazi nka ruhurura no kutubaka mu manegeka.”
Inzego zirimo Polisi y’u Rwanda, Ishami rishinzwe ubutabazi, hamwe n’abayobozi b’inzego z’ibanze, bahise batabara abaturage mu buryo butandukanye. Harimo kubarura ingaruka zatewe n’ibiza, gushaka aho kwimurira abatakaje amazu, ndetse no gusana imihanda yangiritse. Minisiteri y’Ibikorwa by’Ubutabazi (MINEMA) yatangaje ko iri gukorana n’inzego z’ibanze mu gushaka uko abafashwa bahabwa ibyo bakeneye by’ibanze birimo amazi, ibiribwa n’ibikoresho byo mu ngo. Abaturage bo mu bice byibasiwe cyane birimo Gikondo, Nyakabanda, Kimisagara na Nyarugenge, bavuze ko ibiza bibasize iheruheru. Umwe muri bo, Nyirandikubwimana Claudine, yagize ati: “Twasigaye duhagaze hejuru y’amazi, inzu yanjye yagiye ntagira aho njya. N’ubwo twari twumvise ko hazagwa imvura, ntabwo twari twiteguye ko byaba bigeze aha.” Abasesenguzi b’ibiza bagaragaza ko ikibazo atari imvura nyinshi gusa, ahubwo ari imiterere y’imiturire idakwiriye, imyubakire mibi, no kutita ku mabwiriza y’ubwubatsi. Abayobozi batandukanye bongeye gusaba abaturage gukomeza ibikorwa byo kurwanya isuri, gusibura inzira z’amazi, no gutera ibiti. Umuyobozi w’Akarere ka Gasabo yavuze ko hari gahunda yo kwimura abaturage bose batuye ahantu hahanamye kandi hashobora guteza impanuka. Yagize ati: “Twamaze gutangira kubarura ingo zituye mu manegeka, kandi dufite gahunda yo kubashakira aho kwimukira mu buryo burambye.” Ikigo cy’Igihugu gishinzwe Imyubakire (RHA) cyasohoye itangazo gisaba abaturage kutubaka mu gishanga cyangwa ahantu habujijwe, kigaragaza ko bene abo banyura mu nzira zitemewe n’amategeko.
Impuguke mu by’ikirere zagaragaje ko ihindagurika ry’ibihe rishobora kuzana imvura nyinshi kurusha uko byari bisanzwe. Dr. Nkuranga Jean Bosco, inzobere mu by’ikirere, yavuze ko “El Niño ikomeje kugaragara, bityo ibihe by’imvura bizakomeza kurangwa n’ingano nyinshi y’amazi mu buryo butunguranye.” Yagize ati: “Abaturage bagomba kwiga kubana n’ibihe bishya. Ntitugomba gutegereza ngo amazi adusenye, tugomba kuba maso no gukurikiza inama zitangwa n’inzego zibishinzwe.” Abaturage bagomba gukomeza gukurikiza inama za Meteo Rwanda no kutirengagiza impuruza z’ubuteganyagihe. Inzego z’ubuyobozi zigomba gushyira imbaraga mu kwimura abatuye mu manegeka. Hakenewe ubukangurambaga ku myubakire iboneye no gusigasira ibidukikije. Inzego z’umutekano n’ubutabazi zigomba gukomeza gutegurwa ku rwego rwo hejuru, kugira ngo zibashe gutabara hakiri kare. Hakenewe ubufatanye hagati y’inzego za Leta, abikorera n’abaturage mu gukumira no guhangana n’ibiza.
Imvura yaguye i Kigali hagati ya tariki ya 10 na 13 Mata 2025 ni isomo rikomeye ku nzego zose. Nubwo hari habayeho impuruza, ingaruka zatewe n’ibiza zigaragaza ko hakiri icyuho mu myiteguro no mu buryo bw’imyumvire bw’abaturage ku bijyanye n’ingaruka z’imihindagurikire y’ibihe. Kwitegura, gufata ingamba zikumira ibiza, no kubahiriza amategeko y’imyubakire ni wo muti w’igihe kirekire mu kurinda ubuzima n’umutungo w’abaturage b’u Rwanda. Ubufatanye ni ingenzi kugira ngo ibyabaye bidakomeza kwiyongera mu minsi iri imbere.

Post a Comment

0 Comments