Itariki ya 1 Gicurasi, Inkomoko n'Icyo Umunsi Mpuzamahanga w'Abakozi Usobanuye

Buri mwaka, tariki ya 1 Gicurasi, ibihugu bitandukanye ku isi bizihiza Umunsi Mpuzamahanga w'Abakozi. Uyu munsi ufite amateka akomeye yaturutse ku rugamba rw'abakozi bashakaga uburenganzira n'imibereho myiza mu kazi. N’ubwo utizihizwa kimwe hose, usigaye ufite uruhare runini mu kugaragaza agaciro k'umurimo n'abawukora.

Umunsi mpuzamahanga w’abakozi, wizihizwa tariki ya 1 Gicurasi buri mwaka, ni umunsi wahawe agaciro mu mateka y’isi bitewe n’uruhare wagize mu kurengera uburenganzira bw’abakozi. Ku isi hose, haba ibikorwa by’ikiruhuko, ibiganiro ku burenganzira bw’abakozi, imyigaragambyo cyangwa ibirori by’ishimwe. Ariko se, uyu munsi watangiye ute? Kuki wahawe agaciro gakomeye? Kandi ni gute wizihizwa mu bice bitandukanye by’isi?

Inkomoko y’Umunsi Mpuzamahanga w’Abakozi igaruka ku myaka ya 1880 muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika. Tariki ya 1 Gicurasi 1886, abakozi bo mu mujyi wa Chicago bakoze imyigaragambyo ikomeye basaba ko igihe cy’akazi cyagabanywa kikaba amasaha 8 ku munsi. Icyo gihe, abakozi bakoraga amasaha arenga 12 ku munsi, ibintu byafatwaga nk’akarengane.

Iyo myigaragambyo yaje kurangira bamwe mu bakozi bishwe, abandi barakomereka, ndetse habaho n’ubwicanyi bwa polisi bwibasiye abigaragambyaga, bizwi ku izina rya "Haymarket Affair". Ibyabaye i Chicago byaje kuba intandaro yo gushyiraho uyu munsi nk’urwibutso rw’abarwaniriye uburenganzira bw’umurimo.

Uyu munsi wagizwe mpuzamahanga mu 1889 n’ihuriro ry’abakozi ku rwego rw’isi ryitwaga "International Socialist Congress" ryateraniye i Paris, rihitamo 1 Gicurasi nk’umunsi wo kwibuka ibyabaye i Chicago no kwamagana akarengane mu kazi.

Kuva ubwo, ibihugu byinshi byatangiye kuwuhimbaza buri mwaka, bagaragaza ubushake bwo guteza imbere uburenganzira bw’abakozi, kurwanya akavuyo mu mirimo, no gukangurira abantu guha agaciro umurimo wabo.

Uko wizihizwa mu bihugu bitandukanye: Mu Rwanda: 1 Gicurasi ni umunsi w’ikiruhuko. Haba ibiganiro byateguwe n’inzego zitandukanye za leta n’amashyirahamwe y’abakozi, bigaragaza ibyagezweho n’imbogamizi zikigaragara mu kazi.

Mu Burundi: Uyu munsi wizihizwa n’inzego zose zirimo abakozi ba leta n’abikorera. Hakorwa ibikorwa by’imurikabikorwa, inama n’ibirori by’ishimwe.
Mu bihugu by’u Burayi nka Ubufaransa, Ubutaliyani n’u Budage: haba imyigaragambyo y’amashyirahamwe y’abakozi, aho basaba ko uburenganzira bw’abakozi bwakomeza kurindwa.

Muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika: Nubwo aribo batangiye uru rugamba, ntabwo bizihiza 1 Gicurasi nk’umunsi mpuzamahanga w’abakozi. Bo bafite undi munsi witwa "Labor Day" uba buri wa mbere wa Nzeri.

Itariki ya 1 Gicurasi ni umunsi w’amateka y’ubutwari n’ubwitange bw’abakozi b’isi. Wizihizwa mu buryo butandukanye, ariko intego ihuriweho ni uguharanira uburenganzira, agaciro n’imibereho myiza y’abakozi. Kumenya inkomoko y’uyu munsi bidufasha kurushaho kuwuhesha agaciro no gukomeza urugamba rwo guharanira imirimo ikwiye abantu bose.

Inkomoko y’Umunsi w’Abakozi,Uburenganzira bw’Abakozi,Labor Day,Imyigaragambyo y’Abakozi, Gicurasi 1,Uburenganzira bw’umurimo,Akazi,Amateka y’Abakozi,Socialist Congress,Chicago 1886,Imiryango y’Abakozi